ضوابط راه‌پله‌ها بر اساس مبحث سوم مقررات ملی ساختمان(حفاظت ساختمانها در مقابل حریق)
1- تمام راه‌پله‌ها و پلکانهایی که در راه خروج واقع شوند، چه در داخل و چه در خارج بنا، به استثنای پلههای واقع در راهروهای دسترسی به ردیف صندلی‌ها در تصرف‌های تجمعی-که تابع ضوابط خاص خود هستند-باید با ضوابط این بخش مطابقت داشته باشند.
2- تمام پلکانهایی که در راه خروج واقع شوند، باید دارای ساختاری پایدار و ثابت باشند. عرض راه‌پله‌ها و پاگردها نباید در هیچ قسمت از طول مسیر کاهش یابد.
3- پاخور تمام پله‌ها باید از یک جنس و با یک نوع پرداخت بوده و تمام تدابیر لازم به منظور ممانعت از لغزندگی روی سطوح آنها اتخاذ شود.
4- هر راه‌پله باید دست کم 1100 میلیمتر عرض مفید داشته باشد، مگر آنکه مجموع تعداد متصرفان تمام طبقات استفاده کننده از راه‌پله کمتر از 50 نفر باشد که در آن صورت عرض مفید می‌تواند به حداقل 900 میلیمتر کاهش داده شود. همچنین هر راه‌پله باید دست‌کم 2050 میلیمتر تا سقف بالای خود ارتفاع داشته و بین هر دو پاگرد متوالی آن، حداکثر فاصله قائم 3700 میلیمتر باشد.
5- ارتفاع هر پله حداکثر 180 و حداقل 100 میلیمتر خواهد بود و هر کف‌پله باید حداقل 280 میلیمتر پاخور و حداکثر 2 درصد شیب داشته باشد. حداکثر اختلاف یا رواداری مجاز بین اندازه‌های هر دو کف یا هر دو ارتفاع متوالی، 5 میلیمتر و در مورد تمام پلههای واقع بین دو پاگرد متوالی مجموعا 10 میلیمتر خواهد بود. در مواردی که پله‌ای به سطح شیبدار، مانند کف پیاده‌رو منتهی شود، اختلاف ارتفاع مجاز بین دو سر آن حداکثر 80 میلیمتر به ازای هر متر طول پله خواهد بود.
6- طرح و استفاده از پلههای گرد و پیچ(قوسی) در راه‌های خروج در صورتی مجاز است که حداقل اندازه کف(پاخور) هر پله در فاصله 300 میلیمتری از باریکترین قسمت، 280 میلیمتر بوده و اندازه شعاع قوس کوچک‌تر پله از دو برابر عرض آن کمتر نباشد.
7- استفاده از پلههای مارپیچ در راه‌های خروج برای حداکثر 5 نفر مجاز خواهد بود. مشروط به آنکه با رعایت ضوابط زیر طرح شوند،
1-7- عرض مفید پله از 650 میلیمتر کمتر نباشد.
2-7- ارتفاع هر پله از 240 میلیمتر بیشتر نباشد.
3-7- ارتفاع مفید روی پله(قد راه‌پله) از 2000 میلیمتر کمتر نباشد.
4-7- اندازه کف(پاخور) هر پله، در فاصله 300 میلیمتری از باریکترین قسمت پله، حداقل 200 میلیمتر باشد.
5-7- تمام کف‌پله‌ها یک شکل و یک اندازه باشند.
8- پلکانهای واقع در راه خروج با شیب بیش از 1 به 15 باید در هر دو طرف دارای نرده دست‌انداز باشند. همچنین پلکانهای عریض باید به ازای هر 750 میلیمتر از عرض مفید خود، دست‌کم در یک سمت نرده دست‌انداز داشته باشند. استثنائا پلکانهای واقع در خانه‌های یک یا دو خانواری و سایر واحدهای مسکونی کوچک می‌توانند فقط در یک سمت نرده داشته باشند.
9- تمام پلکانهای داخلی و خارجی بنا، چنانچه به عنوان خروج استفاده شوند، باید مطابق ضوابط مندرج دوربندی و دودبند شده و از سایر بخشها مجزا شوند و با ضوابط مندرج مطابقت داشته باشند.
10- فاصله میله‌های جانپناه باید به گونه‌ای باشد که کره‌ای به قطر 100 میلیمتر نتواند از آن عبور کند.
11- ارتفاع دست‌انداز نرده در پلههای خارجی و داخلی و جانپناه پشت‌بام حداقل 750 میلیمتر باشد.
ضوابط راه‌پله‌ها بر اساس مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان(الزامات عمومی ساختمان)
- کف‌پله‌ها و پاگردها و لبه پله‌ها نباید از مصالح لغزنده باشد.
- در پله اصلی ساختمان، حداقل اندازه عمق کف‌پله ۲۸ سانتیمتر است. ارتفاع پله باید به میزانی باشد که مجموع اندازه کف‌پله و دو برابر ارتفاع آن بین ۶۳ تا ۶۴ سانتیمتر باشد.
- در پله دسترسی اصلی ساختمان، حداقل عرض پله مستقیم ۱۰۰ سانتیمتر و حداقل عرض پله ای که دارای گردش و یا پاگرد باشد، ۱۲۰ سانتیمتر است.
- پلکانهای ارتباط‌دهنده طبقات باید تا طبقه همکف و یا طبقه‌ای که به فضای باز دسترسی دارد، ادامه داشته باشند.
- در پلههای اصلی ساختمان، حداقل عرض پاگرد یا شعاع آن، اگر پاگرد به صورت نیم‌دایره است، مساوی عرض پله باشد.
- حداقل عرض پله در پلههای غیر از پله اصلی ساختمان، باید به شرح زیر رعایت شود،
۱- ۶۰ سانتیمتر اگر بین دو دست‌انداز باشد.
۲- ۷۰ سانتیمتر اگر بین یک دست‌انداز و یک دیوار باشد.
۳- ۸۰ سانتیمتر اگر بین دو دیوار باشد.
- در ساختمانهای گروه ۶ و ۷، پلکانهای واقع در مسیر خروج باید در قفسه‌ای ضدحریق قرار داشته باشند و ضوابط مبحث سوم مقررات ملی ساختمان(حفاظت ساختمانها در مقابل حریق) در آنها رعایت شود.
- مصالح مصرفی اصلی در پلکان اصلی ساختمان باید از جنس مقابل در برابر حریق باشد.
- پلههای اصلی ساختماننباید با تجهیزاتی مانند شیر آب، جعبه آتش‌نشانی و سایر وسایل مسدود یا عرض آن تقلیل یابد.
- در محلهایی که اختلاف سطح آنها نسبت به هم از ۷۰ سانتیمتر بیشتر باشد، باید بوسیله دست‌انداز یا جانپناه از احتمال سقوط افراد ممانعت شود.
- ارتفاع دست‌انداز بالکنها و تراسها تا ارتفاع ۱۰/۵ متر، ۹۰ سانتیمتر و از ارتفاع بیشتر از ۱۰/۵ متر، ۱۱۰ سانتیمتر باشد.
- ارتفاع دست‌اندازها یا جانپناه‌های شیبدار(مایل) پله‌ها باید از لبه پله ۹۰ سانتیمتر باشد.
- فاصله خالی بین دو نرده عمودی دست‌انداز نباید بیش از ۱۱ سانتیمتر باشد.
- در صورت وجود نرده‌های تزیینی، نباید از هیچ قسمت آن کره‌ای به قطر ۱۱ سانتیمتر عبور کند.
- استفاده از شیشه ایمن در جانپناه‌هایی که در آن شیشه به هر قطع و اندازه بکار رفته است، الزامیست.
—————————————————————————————————————————
راه پله، پله، نرده، پله گرد، پله پیچ، پله مارپیچ، پله قوسی، پله دکوراتیو، پله دوبلکس، پله ویلایی، پله فلزی، پله چوبی، پله دو محور باکس، پله دو محور ورق، پله تک محور، پله تک شاسی، پله تک محور کنسولی، پله ترکیبی، پله کنسولی، پله اسپیرال، پله دور میله، پله حول محور، پله حلزونی، پله لوکس، حفاظ، نرده چوبی، نرده فلزی، نرده فرفورژه، گل نرده، نرده سی ان سی، نرده CNC ، نرده مدرن، نرده شیشه، بست پوینت شیشه، فیکس پوینت شیشه، شیشه سکوریت، شیشه لمینت، نرده استیل، هندریل چوبی، هندریل استیل، نرده سیم بکسل، سیم بکسل، کف پله، کفپوش، کاور چوبی، کف پله چوب، کف پله سنگ، کف پله سنگ، کف پله شیشه، کف پله چوبی، کف پله سنگی، پایه نرده، پایه صراحی، پایه خراطی، پایه سی ان سی، پایه چوبی، پایه CNC، چوب روسی، چوب نراد، چوب بلوط، چوب گردو، چوب راش، چوب فینگر. ام دی اف، روکش ام دی اف، روکش MDF ، روکش چوب، پلی استر، سیلر، کیلر، پلی اورتان، رنگ آمیزی چوب
-------------------------------------------------------------------------
1-پـِلِّکان یا راه‌پله سازه‌ای است که برای ارتباط دادن دو سطح غیرهم‌سطح در ساختمان یا فضاهای دیگر به‌کار می‌رود و از اجزای کوچک‌تری به نام پلّه ساخته شده‌است. در حالتی که پلکان در یک فضای بسته ساخته شود به آن راه‌پله گفته می‌شود.
به پلکانی که به صورت نقاله‌ای و با نیروی برق حرکت کند پله برقی گفته می‌شود. از انواع دیگر پلکان می‌توان پلکان مارپیچی، پلکان تاشو (درِ مخفی) و پلکان هواپیما را نام برد.
به‌طور معمول پهنای مؤثر پله‌ها و پاگردها باید حداقل دارای یک و نیم متر باشند و از دو نیم متر تجاوز نکنند. درها نباید پهنای مفید پاگردها را اشغال و محدود کنند و درهای رو به راه‌پله باید به طرف خروجی باز شوند. همچنین بهتر است نسبت ارتفاع به عمق پاگذار ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیمتر باشد.
2-اجزای پلکان
به سطح افقی پله، کف پله یا پاگذار، و به سطح عمودی آن پیشانی پله گفته می‌شود. در پلههای مسدود کف پله معمولاً نسبت به پیشانی آن حالت پیش آمده دارد تا کف پله از سطح پهنتری برخوردار باشد. به ارتفاع باز راه‌پله‌ها یعنی فضای کف تا سقف، سرگیر گفته می‌شود. بلندای یک یا چند پله از سطح کف پلکان، خیز نامیده می‌شود.
اجزای پلکان:
· کف پله یا پاگذار
· پیشانی پله
· نرده پله
· آبچکان پله
· پاگرد پله
3-ارتفاع پله
به‌طور کلی، هر قدر ارتفاع پله زیادتر باشد تعداد پله مورد نیاز برای عبور از طبقه‌ای به طبقه دیگر کمتر و در نتیجه قفسه پله یا فضای لازم برای ایجاد پله کمتر است، ولی ارتفاع پله کاملاً بستگی به محل استفاده و اشخاص استفاده‌کننده از آن دارد مثلاً ارتفاع پله برای طبقات آپارتمان‌های مسکونی در حدود ۱۶ تا ۲۰ سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود، زیرا ۸۰ درصد استفاده‌کنندگان آن در سنینی هستند که به‌راحتی می‌توانند از پله پایین و بالا روند. همچنین ارتفاع پله موتور خانه‌ها یا انبار را در حدود ۲۰ تا ۲۵ و حتی ۵۰ سانتیمتر در نظر می‌گیرند زیرا ۹۹ درصد استفاده‌کنندگان این قسمت از ساختمان را اشخاص جوان تشکیل می‌دهند، و همچنین ارتفاع پله مکان‌های عمومی مانند ایستگاه راه‌آهن یا بیمارستان‌ها یا ادارات عمومی را در حدود ۱۵ تا ۱۷ سانتیمتر در نظر می‌گیرند زیرا از این نوع پله‌ها اجباراً افراد در هر سنی استفاده خواهند نمود. ارتفاع پله درقصر‌های بسیار لوکس و مجلل در حدود ۱۵ سانتیمتر یا کمتر در نظر گرفته می‌شود.
4-کف پله
به مقدار 30 الی 35 سانت.
کف‌پله تابع دو عامل است،
1. طول کف پا
2. طول قدم
طول کف پای یک آدم معمولی در حدود ۳۰ سانتیمتر است در این صورت برای اینکه عبور و مرور از روی پله آسان باشد کف پله باید در حدود ۳۰ سانتیمتر باشد که با توجه به ۲ سانتیمتر دماغه پله جمعاً کف پله در حدود ۳۲ سانتیمتر خواهد شد. طول قدم یک آدم معمولی در حدود ۶۳ تا ۶۵ سانتیمتر می‌باشد برای اینکه بتوان پله‌ها را پشت سر هم و بدون توقف و به راحتی و با قدم معمولی طی نمود می‌باید مجموع دو برابر ارتفاع به‌علاوه کف پله عددی بین ۶۳ تا ۶۵ سانتیمتر باشد. اگر تعداد پله‌هایی که پشت سر هم قرار دارند در حدود ۸ تا ۱۲ پله باشد کف پله نمی‌تواند از ۳۲ تا ۳۳ بیشتر باشد؛ زیرا اگر کف پله از این مقدار پهن‌تر باشد استفاده‌کننده از آن در موقع بالا رفتن ناخودآگاه هر قدم خود را روی پله بعدی قدری عقب‌تر گذاشته و روی پله هشتم یا نهم پنجه پای او روی لبه پله قرار گرفته و ممکن است تعادل خود را از دست داده و به جلو خم شود ولی در مورد پلههای جلو ساختمان که معمولاً تعداد آن در حدود ۳ یا ۴ پله می‌باشد می‌توان از کف پله پهن‌تر نیز استفاده نمود.
5-عرض پله
عرض پله به نسبت شدت عبور و مرور متفاوت نیز می‌باشد. عرض پله ساختمانهای عمومی و بزرگ مانند سینماها و تاترها که از آنها برای عبور یک طرفه استفاده می‌شود برای هر ۱۲۰ نفر جمعیت یک متر عرض در نظر گرفته می‌شود که این عرض برای تخلیه جمعیت در حدود ۱۰ دقیقه کافی می‌باشد. حداقل عرض پله ساختمان‌هایی که زیاد بزرگ نبوده و از روی آن عبور و مرور دو طرفه انجام می‌شود و در حدود ۱۰۰ سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود زیرا عرض شانه یک نفر مرد در حدود ۶۰ سانتیمتر است و با توجه به اینکه اگر دو نفر بخواهند از نزدیک یکدیگر عبور نمایند ناخودآگاه قدری شانه خود را به سمت طرف مقابل کج می‌نمایند عرض ۱۰۰ سانتیمتر برای عبور دو نفر از کنار یکدیگر کافی می‌باشد ولی برای آپارتمان‌های چندطبقه که شدت رفت‌وآمد زیادتر است عرض پله را در حدود ۱۲۰ سانتیمتر یا بیشتر در نطر می‌گیرند. در مورد پلههای کم رفت‌وآمد مانند پله‌هایی که به بام ختم می‌شوند و از آنها برای برف روبی یا سرکشی به بام استفاده می‌شود عرض ۵۵ تا ۶۰ سانتیمتر کافی است.
6-پلههای دو گردش و یک پاگرد
متداول‌ترین نوع پله است که با دو گردش و یک پاگرد فاصلهٔ دو طبقه را طی می‌کند که Uشکل است. مسیر اول با مسیر دوم که هر دو به پاگرد منتهی می‌شود درست ۱۸۰ درجه اختلاف جهت دارند. تعداد پله در هر گردش در حدود ۸ تا ۱۰ پله است.
7-پله با سه گردش و دو پاگرد
این نوع پله بیشتر برای ساختمان‌هایی که فضای در نظر گرفته شده برای پله مربع است یا اگر بخواهند ساختمان‌هایی که آسانسور دارد پله دور آسانسور بچرخد یا به عبارت دیگر فضای در نظر گرفته شده برای پله و آسانسور در یک مجموعه باشد این نوع پله اجرا می‌شود.
8-پلههای بدون پاگرد
این نوع پله که فضای کمتری را اشغال می‌نماید نا مناسب‌ترین نوع پله می‌باشد در این سیستم آن تعداد پله‌هایی که در قسمت‌های مستقیم واقع است مناسب و راحت است ولی عبور و مرور از آن تعداد پله که در قوس قرار داشته و به شکل مثلث است مشکل‌تر و ناراحت تر می‌باشد. در طرح پلههای مثلث شکل باید سعی نمود که متوسط کف پله‌ها از ۲۵ سانتیمتر کمتر نباشد.
9-پله گرد
ویژه مکان‌های کم رفت‌وآمد است و امکان استفاده از آن برای کودکان و افراد مسن بسیار مشکل است. در طرح این گونه پله‌ها که معمولاً حول لوله‌ای به قطر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر می‌چرخد، روش کار چنین است که ابتدا دایره متوسط گردش را به تقسیمات مساوی تقسیم نموده، آنگاه از مرکز دایره گردش به این نقاط وصل می‌نمایند و این خطوط را ادامه می‌دهند تا محیط دایره خارجی پله را قطع کند. امروزه و در طراحی‌های مدرن و کلاسیک با اختصاص فضای مناسب به پلههای گرد، نمونه‌های مناسبی از انواع پلههای گرد در فضاهای داخلی طراحی می‌شوند که محدودیتهای پلههای گذشته را ندارند.
10-چشم پله
در پله‌هایی که با دو گردش و یک پاگرد اجرا می‌شود گردش‌های پله باید با فاصله‌ای حداقل در حدود ۱۰ سانتیمتر از یکدیگر واقع شوند. به این فاصله که چشم پله گفته می‌شود اجرای نرده پله را آسان‌تر می‌کند البته اگر فضای پله دارای عرض کافی نباشد می‌توان از این فاصله صرف نظر نمود.
11-تعداد پله
نباید بیشتر از ۱۰ تا ۱۲ پله پشت سر هم قرار گیرد و بعد از هر ۱۰ پله پاگرد در نظر گرفته می‌شود. علت معین کردن تعداد پله این است که در موقع استفاده از پله فرد احساس وحشت نکند.
12-پاگرد
عرض پاگرد در پلههای U شکل دو برابر عرض پله می‌باشد و طول آن حداقل به اندازه عرض یک پله باشد بدین صورت پاگرد مستطیلی شکل می‌باشد. در مورد پلههای مستقیم عرض پاگرد به اندازه عرض پله و طول آن مساوی n قدم کامل می‌باشد.
اگر تعداد پله سازه کمتر از 16 عدد باشد یا ارتفاع عمودی کلی فضا کمتر از 3.5 متر (12 فوت) باشد، ضرورتی برای وجود پاگرد نیست.
13-نرده پله
برای ایجاد ایمنی حتماً باید نرده گذاشته شود. پله‌هایی که از دو طرف باز می‌باشد باید هر دو طرف نرده داشته باشد. ارتفاع نرده در حدود ۷۵ تا ۸۰ سانتیمتر پیشنهاد می‌شود.
نرده های پله باید حدود 10 سانتی متر (4 اینچ) فاصله داشته باشد. در این صورت جسم از بین آن نمی تواند عبور کند. البته در کد IRC (International Residential Code) این فضا تا 11 سانتی متر مجاز اعلام شده است.
14-طاق پله
سقف پله بالا با پله پایینی آنچنان فاصله داشته باشد که یک نفر آدم با قد معمولی بتواند بدون احساس ترس از آن استفاده نماید حداقل ارتفاع در حدود ۱۹۵ سانتیمتر پیشنهاد می‌گردد از آن کمتر تا ارتفاع ۱۸۰ سانتیمتر ممکن است سرگیر نباشد ولی چشم ترس است.
15-شیب کف‌پله
در موقع نصب پله معمولاً در حدود ۲ یا ۳ میلیمتر به آن شیب می‌دهند که این شیب شستشوی پله را راحت‌تر می‌کند.
